با استناد به مدارک موجود، کار جمع‌آوری و شناسایی حشرات ایران از اواسط قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم میلادی به همت حشره‌شناسان روسیه تزاری و بعضاً سایر کشورهای اروپایی آغاز شد. نمونه‌هایی که این حشره شناسان جمع‌آوری و شناسایی کرده‌اند، هنوز در بعضی موزه‌های خارجی به‌ویژه سنت پترزبورگ روسیه (لنینگراد و پتروگراد سابق)، پاریس و لندن (بریتیش موزیوم) وجود دارد. در اواخر قرن سیزدهم هجری شمسی (1298 ه.ش.)، شادروان جلال افشار، پس از پایان تحصیلات عالیه در روسیه به ایران بازگشت و تدریس و تحقیق در زمینة حشره‌شناسی و جانورشناسی را آغاز کرد. وی در سال 1302 واحد کوچکی به نام ادارة تشخیص محلی آفات و مبارزه با آنها را بنیان گذاشت. این اقدام او به‌واقع آغاز رسمی تحقیقات و کار اجرایی شناسائی، جمع‌آوری و مجموعه‌سازی از حشرات ایران توسط خود ایرانیان به شمار می‌رود.
شادروان استاد جلال افشار در سال 1322 در وزارت کشاورزی آن زمان آزمایشگاه حشره‌شناسی و دفع آفات را در دو اتاق کوچک تاسیس کرد. در سال 1324 چند حشره شناس و گیاه‌پزشک روسی از جمله الکساندرف کیریوخین، چوآخین و نیز چند جوان دانش‌آموختة دانشکده کشاورزی کرج که از شاگردان افشار بودند، به این آزمایشگاه پیوستند که بعدها هر یک تبدیل به چهره‌ای نام‌آور در رشته‌های مختلف گیاه‌پزشکی، حشره‌شناسی، بیماری‌شناسی گیاهی و گیاه‌شناسی شدند که از میان آنان می‌توان به شادروان مهندس قدرت‌اله فرحبخش و شادروان مهندس هایک میرزایانس اشاره کرد.
شادروان میرزایانس در طی دهه‌های بعدی با تلاش و کوشش پی‌گیر و خستگی‌ناپذیر خود به جمع‌آوری، بررسی و شناسایی فون حشرات ایران پرداخت و در این راه از کمک‌های بی دریغ دوستان و همکارانش برخوردار بود که حاصل آن تلاش‌ها و پایمردی‌ها، هم اکنون وجود موزه‌ای عظیم است. نمونه‌های جمع‌آوری شده این پیش‌کسوتان هنوز در موزة حشرات هایک میرزایانس در موسسة تحقيقات گياهپزشكي كشور (موسسه بررسی آفات و بیماری‌های گیاهی سابق) وجود دارد و موجب غنای این مجموعه است. تخصص اصلی شادروان ميرزايانس، شناسایی راست بال مانندها بود و در این راه آنقدر پیش رفت که به چهره‌ای شناخته شده و معروف در بین ملخ‌شناسان جهان مبدل شد. با افتتاح رسمی موسسه بررسی آفات و بیماری‌های گیاهی در سال 1342، قسمت رده‌بندی حشرات به عنوان یکی از تقسیمات مهم مؤسسه در طبقه سوم ساختمان مرکزی مؤسسه، در یک سالن بزرگ جای گرفت. در این دوران نزدیک به 50 هزار نمونة اتاله شده و تعدادی نمونه‌ی اتاله نشده در این موزه وجود داشت. در سال 1343 نسل جدیدی از دانش آموختگان رشتة دفع آفات (گیاه‌پزشکی) دانشکده کشاورزی کرج به موسسه پیوستند. با آمدن نسل جدید جوان و جویای نام، کار جمع‌آوری وشناسایی حشرات ایران جهش بی‌سابقه‌ای یافت و سفرهای علمی طولانی به منظور جمع‌آوری حشرات از نقاط مختلف کشور انجام گرفت. با تبدیل این واحد به بخش طبقه‌بندی حشرات (در سیستم شش بخشی موسسه)، شادروان میرزایانس به سمت رئیس و دکتر محمد صفوی به سمت معاون بخش انتخاب شدند. در این دوران که به‌واقع دوران شکوفایی بخش رده‌بندی حشرات و موسسه بررسی آفات بود، تعداد نمونه‌های جمع‌آوری شده به طور جهشی و ناگهانی و در مدتی نزدیک به 15 سال به حدود دو میلیون رسید. در سال 1347 طرح ملی و مستمر (جمع‌آوری، بررسی و شناسایی فون حشرات ایران) تصویب شد و به اجرا در آمد و در نتیجة آن، فعالیت‌های بخش در چارچوب مشخصی منسجم شد. در همین سال‌ها تعدادی از حشره‌شناسان خارجی به صورت مقطعی به این بخش پیوستند و برخی با انجام مسافرت‌هایی به همکاری با این بخش پرداختند. نتیجة همه این فعالیت‌ها توسعه بخش و موزه و شهرت یافتن آن در خارج از کشور با نام موزة حشرات اوین يا موزه حشرات PPDRI (سرواژگان نام انگلیسی موسسه) بود.
در اوایل دهة 1350 ساختمان بزرگ موزه در قسمت 15 هکتاری موسسه تکمیل شد و بخش‌های پایه از جمله بخش رده‌بندی حشرات، بخش گیاه‌شناسی و بخش جانورشناسی کشاورزی به این ساختمان منتقل شدند که طبقه دوم ساختمان، به موزة حشرات و محل کار بخش اختصاص یافت و در چند سال اول انقلاب، تنها شادروان مهندس هوشنگ برومند، مهندس علی پازوکی و مهندس عباس هاشمی همراه با شادروان میرزایانس در بخش رده‌بندی حشرات مشغول به کار بودند. در اواخر دهة 60 و اوايل دهة 70، موج ديگري از نيروهاي جوان و تازه نفس به اين بخش پيوستند و روز به روز بر شمار نمونه‌هاي حشرات موزه افزوده شد. در حال حاضر اين بخش با 11 عضو هيئت علمي و هفت محقق و كارشناس كه بيشتر آنها در مقاطع تحصيلي كارشناسي ارشد و دكتري مشغول به تحصيل مي‌باشند، يكي از تأثيرگذارترين بخش‌هاي ستادي مؤسسة تحقيقات گياهپزشكي به شمار مي‌آيد.
وظايف، فعاليت‌ها و خدمات علمي آزمايشگاهي بخش تحقیقات رده‌بندی حشرات:
1- تهيه و اجراي برنامه‌هاي تحقيقاتي جهت جمع‌آوري، شناسايي و رده‌بندي فون حشرات ايران با توجه به محيط زيست آنها.
2- اجراي تحقيقات فونستيك در گروه‌ها و راسته‌هاي مختلف حشرات.
3- اجراي تحقيقات تاكسونوميك و سيستماتيك مدرن با بهره‌گيري از روش‌هاي پيشرفته (تحقيقات كروموزومي، تحقيقات سرولوژيك، آناتومي مقايسه‌اي و غيره).
4- اجراي تحقيقات پايه‌اي سيستماتيك و ايجاد رده‌بندي طبيعي با بهره‌گيري كامل از روش‌هاي صحيح تاكسونوميك نظير رده‌بندي فيلوژنتيك و رده‌بندي كلاديستيك و غيره.
5- اجراي تحقيقات پايه‌اي تاكسونوميك به روش فنتيك با تنظيم ماتريكس داده‌اي و استفاده از روش‌هاي آماري.
6- اجراي تحقيقات پايه‌اي بيوسيستماتيك با در نظر گرفتن مسائل مربوط به «دامنه‌ي تغييرات گونه‌اي»، «تغييرات بين گونه‌اي»، «تغييرات درون‌گونه‌اي»، «زايش گونه‌ها و جمعيت‌ها» و غيره.
7- نگه‌داري نمونه‌هاي حشرات (اعم از شناسايي‌شده يا نشده) در موزه طبق موازين علمي متداول در موزه‌هاي جهان جهت استفاده‌هاي علمي و فني و پاسخ‌گويي‌هاي لازم.
8- تأمين نيازهاي علمي بخش‌ها و مراكز تحقيقاتي مؤسسه در مركز و شهرستان‌ها و مؤسسات تك‌محصولي و كشاورزي ديم در زمينه شناسايي آفات و حشرات ارسالي.
9- همكاري با بخش‌هاي مؤسسه در زمينه شناسايي آفات مختلف و دشمنان طبيعي آنها در قالب طرح‌هاي تحقيقاتي مشترك.
10- ارتباط، همكاري و هماهنگي با سازمان‌ها و مؤسسات تحقيقاتي و دانشگاهي در زمينه شناسايي فون حشرات و آفات مختلف و دشمنان طبيعي آنها در چهارچوب برنامه‌هاي مشترك تحقيقاتي.
11- همكاري در تشكيل، تجهيز و تكميل نمايشگاه‌هاي دائمي و موقت به منظور نمايش آفات محصولات مهم كشور.
12- پاسخ‌گويي به نيازهاي علمي و تحقيقاتي مراكز اجرايي، آموزشي و تحقيقاتي داخلي و خارجي در زمينه شناسايي گونه‌هاي حشرات ارسالي از اين مراكز.
13- ارائه نتايج تحقيقات انجام شده به‌صورت فهرست حشرات موجود در موزه، مقاله، كتاب و ايراد سخنراني.
14- همكاري با دانشگاهها و مراكز آموزش عالي در زمينه پايان‌نامه‌ها و رساله‌هاي تحصيلي دانشجويان در مقاطع تحصيلي مختلف.
15- همكاری در تجهيز و ارايه توصيه‌های استاندارد در طراحی و راه‌اندازی موزه‌های حشره‌شناسی.
16- تهيه بانك‌هاي اطلاعاتي گونه‌هاي حشرات شناخته‌شده و ارائه نرم‌افزارهاي شناسايي فون حشرات ايران.
17- نگه‌داری، توسعه و تكميل موزه حشرات هایک میرزایانس طبق موازين علمي متداول در موزه‌هاي جهاني.
18- تهيه نقشه‌هاي پراكنش با لايه‌هاي مختلف اعم از مناطق كشاورزي و يا اقليمي ايران.
19- راه‌اندازي موزه تحت وب.
20- استخراج، پايش و مستندسازي اطلاعات موجود در مجموعه‌هاي موزه حشرات هايك ميرزايانس.
دستاوردهای پنج‌ساله (1400-1396) بخش تحقیقات رده‌بندی حشرات
1- حفاظت از منابع ژنتیکی کشور:
موزة حشرات هايك ميرزايانس که به‌اختصار HMIM (سرواژگان نام انگليسي موزه، Hayk Mirzayans Insect Museum) ناميده مي‌شود، بيش از 75 سال قدمت دارد و هم‌اکنون با حدود چهار ميليون و چهارصد هزار نمونه حشره، ازجمله بيش از 1660 نمونة تايپ (Type)، شامل بيش از 140 هولوتايپ (Holotype)، 1470 پاراتايپ (Paratype) و حدود 50 آلوتايپ (Allotype)، بزرگ‌ترين موزة حشرات در ايران و منطقة خاورميانه است. اين نمونه‌ها مشتمل بر 25000 گونه (اعم از شناسايي‌شده و شناسايي‌نشده) است که در 11 مجموعه مختلف موزه نگه‌داري مي‌شوند.
شایان ذکر است که در مرداد ماه سال 1400، موزه حشرات هایک میرزایانس در «اولین جشنواره ملی منابع ژنتیکی کشاورزی و منابع طبیعی» به‌عنوان دستاورد برتر حفاظت از منابع ژنتیکی انتخاب شد.
2- کشف و توصیف یک جنس و 60 گونه جدید حشره برای دنیای علم
3- راه‌اندازی بانک اطلاعاتی بال‌غشاییان ایران، نسخۀ 1 (The data bank of the Iranian Hymenoptera, Version 1):
بانک اطلاعاتی بال‌غشاییان ایران آنچه را از زمان چاپ اولین مقالات حشره‌شناسی تا سال1400 خورشیدی (2021 میلادی) راجع به راستۀ بال‌غشاییان ایران در منابع قابل دسترس منتشر شده است، برمبنای نام گونه‌ها ارائه می‌کند. نسخۀ اول این مجموعه 15051 رکورد از هرگونه انتشارات، اعم از تاکسونومیک، فونستیک، زیست‌شناسی و سایر زمینه‌های گیاه‌پزشکی که در نشریات و کنگره‌های داخلی و خارجی منتشر شده است را دربرمی‌گیرد. حدود 6000 گونه از بال‌غشاییان ایران در این بانک اطلاعاتی ذکر شده است و با اطمینان می‌توان گفت که حداقل 95 درصد منابع مربوط به بال‌غشاییان ایران را پوشش داده است. جستجو در این مجموعه برمبنای گونه، جنس، خانواده، محل، میزبان یا زیستگاه و مولفین امکان‌پذیر است. این بانک اطلاعاتی به آدرس اینترنتی http://hymenoptera.iripp.ir راه‌اندازی شده است.
4- کنترل طغیان سفیدبالک توت در فضای سبز شهر تهران:
از تابستان سال 1393، جمعیت یک گونه سفیدبالک روی درختان توت در تهران به‌يك‌باره طغیان کرد و مشکلاتی را برای شهروندان ایجاد نمود و حتی شايعاتی مبنی‌بر بيماریزا بودن آنها مطرح شد. از اواخر سال 1394 مقابله جدی برای كاهش جمعيت اين آفت كه از قدرت توليدمثل بسيار بالايی هم برخوردار است، در قالب یک پروژه تحقيقاتی و تفاهم‌نامه ميان «سازمان بوستانها و فضای سبز شهر تهران» و «موسسه تحقيقات گياهپزشكي كشور» آغاز شد. بخش تحقیقات رده‌بندی حشرات با همکاری تنگاتنگ با بخش تحقیقات کنترل بیولوژیک موسسه با ارایه راهکارها و دستورالعمل‌های دوره‌ای که توسط همکاران سازمان بوستانها و فضای سبز شهر تهران در سطح شهر عملیاتی شد، موفق شدند جمعیت آفت را در سال 1397 تحت کنترل درآورند (انتخاب شده به‌عنوان دستاورد برتر پژوهشی در هفته پژوهش، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی).
5- عقد تفاهم‌نامه همکاری:
1-5- تهیه و تکمیل تفاهم‌نامه همکاری با آکادمی علوم روسیه در سنت‌پترزبورگ برای انجام مطالعات مشترک روی زنجرک‌ها.
5-2- تهیه و تکمیل تفاهم‌نامه همکاری با دانشگاه Roma Tre ایتالیا برای انجام مطالعات مشترک روی تاکسونومی قاب‌بالان خانواده Meloidae.
5-3- تهیه و تکمیل سند تمایل به همکاری (Letter of Intent) با موزه تاریخ طبیعی وین در حوزه توسعه و تحقیق علوم حشره‌شناسی بر پایه همکاری‌های پیشین میان بخش تحقیقات رده‌بندی حشرات و بخش حشره‌شناسی موزه وین.
6- گزارش آفات قرنطینه‌ای و نوظهور:
1-6 شناسایی زنجرک (Hem.: Ricaniidae)(Melichar,1898) Orosanga japonicus ، به‌عنوان آفت نوظهور روی محصولات باغی و زراعی در شمال کشور در سال 1397.
2-6 شناسایی شپشک Ericerus farsicus Moghadam & Faghih,2019(Hem.:Coccodae) به‌عنوان آفت نوظهور روی درختان انجیر استهبان استان فارس در سال 1398. شایان ذکر است که این گونه در همین سال از ایران به‌عنوان گونه‌ای جدید برای دنیای علم توصیف شد.
3-6 شناسایی آفت قرنطینه خارجی، سفیدبالک (Hem.: Aleyrodidae)(Kuwana, 1927)Parabemisia myricae ، به‌عنوان آفت نوظهور باغ‌های چای شمال کشور در سال 1399. این گونه آفت گیاهان نیمه‌گرمسیری است و هرچندکه بیشتر به‌عنوان آفت مرکبات و آووکادو شناخته می‌شود، از روی بیش از 40 گیاه میزبان متعلق به حدود 20 تیره گیاهی، ازجمله چای، انجیر، گوآوا، انگور، خرمالو، انار، گلابی، چندین گونه از درختان میوه متعلق به جنس Prunus، توت سفید و تعداد قابل‌توجهی از گیاهان زینتی گزارش شده است. همچنین، بیماری شبه‌ویروسی (virus-like) کوتولگی سبزرد (سبز-زرد) مرکبات (Citrus Chlorotic Dwarf) توسط این سفیدبالک منتقل می‌شود.
6-4 شناسایی سرخورطومیFaust,1891(Col.:Curulionidae) Myllocerus undecimpustulatus از جزیره کیش روی درختان کونوکارپوس (Conocarpus sp.) در سال 1400. این گونه که به سرخرطومی سریلانکایی معروف است، جزو آفات بسیار مهم غلات، پنبه، درختان میوه هسته‌دار، درختان نخل و گرمسیری و نیز گیاهان تزیینی می‌باشد.
7- شناسایی دشمن طبیعی سرخس آزولا (Azolla filiculoides):
از روی آزولا که به یکی از چالش‌های بزرگ زیست‌محیطی در ایران تبدیل شده است، سه گونه قاب‌بال شناسایی شد که دو گونه گزارش جدید برای ایران محسوب می‌شوند. یکی از آنها سرخورطومی
Gyllenhal, 1835 Stenopelmus rufinasus است که بومی آمریکای شمالی و دشمن طبیعی آزولا است. این گونه اکنون در بخش‌های مختلفی از اروپا و آفریقا پراکنش داشته و باتوجه به ویژگی تک‌خواری آن، برای کنترل آزولا به‌کار برده می‌شود. گونه مذکور از استان گیلان جمع‌آوری شده است.
8- گزارش جدید 61 جنس و 229 گونه حشره برای فون حشرات کشور
9- گزارش 33 گونه از سوسک‌های کک‌مانند از مزارع کلزای استان‌هاي خراسان شمالي، گلستان، مازندران، گيلان و اردبيل.
10- انتشار کلیدهای شناسایی مصور زنجره‌ها و زنجرک‌های آفت در باغ‌ها و مزارع کشور.
11- همکاری موثر در تدوین آئین نامه اجرایی شرایـط دسترسـی و نحوه بهره برداري منابع ژنتیکی.
12- همکاری موثر در تدوین گزارش ششم کنوانسیون تنوع زیستی (CBD).
آزمایشگاه بال‌پولک‌داران
عمده وظايف اعضاي هيئت علمي اين آزمايشگاه، اجراي طرح‌هاي تحقيقاتي مصوب و طراحي و اجراي پروژه‌هاي درازمدت جهت رفع مشكلات تاكسونوميك با تكيه بر روش‌هاي مولکولي تاکسونومي و انجام مطالعات فيلوژنتيك، به‌ويژه در تاكسون‌هايي كه از لحاظ كشاورزي اهميت بسياري دارند؛ جمع‌آوري نمونه‌هاي بال‌پولك‌داران طي ماموريت‌هاي تحقيقاتي؛ نگه‌داري و تكميل مجموعة بال‌پولك‌داران موزة حشرات هايك ميرزايانس؛ ايجاد بانك اطلاعاتي كامل از نمونه‌هاي موجود در مجموعة بال‌پولك‌داران؛ پاسخ‌گويي به نيازهاي مراكز در خصوص شناسايي نمونه‌ها؛ آموزش كارآموزان و راهنمايي پايان‌نامه‌هاي دانشجويي و برگزاري كارگاه‌هاي آموزشي؛ ارائه طرح‌هاي مشترك با ساير مراكز تحقيقاتي و دانشگاهها در ايران و برقراري ارتباط نزديك با محققين خارجي با عقد قراردادها و انجام پروژه‌هاي تحقيقاتي مشترك مي‌باشد.
آزمایشگاه بال‌غشائیان
بررسي، جمع‌آوري و شناسايي بال‌غشائيان ايران از اهداف اصلي اين آزمايشگاه مي‌باشد. تمركز ويژة اين آزمايشگاه بر شناسايي و معرفي دشمنان طبيعي آفات كشاورزي ايران با توجه به وظايف موسسه تحقيقات گياهپزشكي كشور مي‌باشد و در اين راستا اين آزمايشگاه با بخش‌هايي چون بخش كنترل بيولوژيك موسسه و ساير مراكز درگير با مهار زيستي آفات ارتباط تنگاتنگ دارد. تكميل، نگه‌داري و تنتظيم مجموعة بال‌غشاييان موزة حشرات هايك ميرزايانس و توسعة بانك‌هاي اطلاعاتي در اين زمينه و همكاري با مراكز تحقيقاتي، آموزشي و اجرايي از اهداف ديگر اين آزمايشگاه است.
آزمایشگاه جوربالان و بال‌ریشک‌داران
تكميل و غناي موزه هميشه مد نظر اعضاي هيأت علمي اين آزمايشگاه بوده است و پيوسته مسافرت‌هاي علمي در هر سال جهت تحقق اين امر صورت مي‌گيرد. در كنار آن، بسته به ضرورت و اولويت، طرح‌هاي فونستيك جداگانه‌اي در اين آزمايشگاه اجرا مي‌شوند كه نمونه‌هاي شناسايي و طبقه‌بندي شدة آنها در كمدها و جعبه‌هاي مخصوص و استاندارد به مجموعة موزه اضافه مي‌گردد و ما حصل يافته‌هاي آنها به صور گوناگون اعم از گزارش‌هاي ساليانه، مقالات علمي و كتب به دانش پژوهان عرضه مي‌گردد. خدمات فني اين آزمايشگاه علاوه بر موارد فوق، شامل پاسخ به نيازهاي علمي سازمان‌ها و دانشگاهها در مورد شناسايي آفات و حشرات مفيد؛ انجام آزمايشات مولکولي تاکسونومي و فيلوژني و اراية مشاوره‌هاي لازم جهت تجزيه و تحليل داده‌ها؛ همكاري در تجهيز و اراية توصيه‌هاي استاندارد در طراحي و راه‌اندازي موزه‌هاي حشره‌شناسي؛
همكاري با دانشگاهها و مراكز آموزش عالي در مورد تبادلات علمي؛ مشاوره‌اي و راهنمايي دانشجويان؛ راهنمايي عموم بازديدکنندگان از موزه و در صورت لزوم اراية اطلاعات بيشتر به افراد علاقه‌مند؛ و نهايتاً انجام پروژه‌هاي پيشنهادي از ديگر مراکز و موسسات جهت جمع‌آوري، رده‌بندي و شناسايي حشرات نيز مي‌شود. آزمایشگاه جوربالان خود متشکل از چهار بخش است که عبارتند از: 1- رده‌بندی و شناسایی سفيدبالك‌ها و پسيل‌ها 2- رده‌بندی و شناسایی زنجره‌ها و زنجرک‌ها 3- رده‌بندی و شناسایی شپشک‌ها 4- رده‌بندی و شناسایی شته‌ها
آزمایشگاه دوبالان
اعضای هیات علمی شاغل در این آزمایشگاه با در نظر گرفتن اولویت‌های تحقیقاتی در زمینة بیوسیستماتیک این گروه از حشرات به اجرای پروژه‌های تحقیقاتی در نقاط مختلف ایران پرداخته و تنوع زیستی خانواده‌های مهم در کشاورزی مانند Syrphidae، Tachinidae، Tephritidae و Calliphoridae را مورد بررسی و مطالعه قرار می‌دهند. از طرف دیگر طی همکاری با سازمان‌های اجرایی وزارت جهاد کشاورزی در تشخیص دوبالان قرنطینه‌ای، نقش موثری در این زمینه ایفا نموده‌اند. به عنوان مثال گونه‌های مگس زیتون، Bactrocera oleae (Rossi)؛ مگس میوه مدیترانه‌ای،Ceratitis capitata (Wiedemann) و مگس انجیرافریقایی، Zaprionus indicus Gupta که به عنوان آفات قرنطینه‌ای هر ساله خسارت هنگفتی به کشاورزی کشور وارد می‌سازند، توسط متخصصین این آزمایشگاه شناسایی گردیده‌اند. آزمایشگاه دوبالان همچنین طی همکاری با دانشکده‌های کشاورزی سراسر کشور در قالب پایان‌نامه های دانشجویی همکاری مستمری دارد. از طرف دیگر با شناسایی نمونه‌های ارسال شده از سراسر کشور همکاری موثری در اجرای پروژه‌های تحقیقاتی سایر مراکز تحقیقاتی دارد.
آزمایشگاه راست‌بال‌مانندها
اهم فعالیت‌های این آزمایشگاه عبارتند از: بررسي، جمع‌آوري و شناسايي راست‌بال‌مانندهای ايران؛ تكميل، نگه‌داري و تنتظيم مجموعة راست‌بال‌مانندهای موزة حشرات هايك ميرزايانس و توسعة بانك‌هاي اطلاعاتي مربوطه؛ تأسیس بانک‌های نمونه‌های الکلی جهت انجام مطالعات مولکولی؛ انجام مطالعات فيلوژنتیک در تاکسون‌های مختلف؛ همكاري با مراكز استاني مؤسسه تحقيقات گياهپزشكي و دانشگاهها در اجرای طرح‌های تحقیقاتی و شناسايي آفات و همكاري در اجراي پايان‌نامه‌های دانشجويي. يافته‌هاي پژوهندگان این آزمایشگاه به‌طور مرتب در كتب مرجع، نشريات ادواري، مجله‌هاي معتبر و تخصصي داخلي و خارجي و گزارشات نهايي طرح‌هاي تحقيقاتي انتشار می‌یابند.
آزمایشگاه سخت‌بال‌پوشان
فعاليت‌‌هاي اين آزمايشگاه درقالب پروژه‌ها و طرح‌هاي تحقيقاتي موسسه تحقيقات گياهپزشكي و همكاري‌هاي علمي دوجانبه با مراكز پژوهشي و موزه‌هاي معتبر جهاني بدين شرح زير مي‌باشد: شناسايي فون قاب‌بالان ايران، انجام مطالعات بازنگري تاكسونوميك و جغرافياي جانوري، انجام مطالعات فيلوژني و مولكولي قاب‌بالان، همكاري با مراكز استاني موسسه تحقيقات گياهپزشكي و دانشگاهها براي شناسايي آفات و قاب‌بالان مفيد براي كشاورزي و همكاري در اجراي پايان‌نامه‌های دانشجويي.
آزمایشگاه مساوی‌بالان (موریانه‌ها) و حشرات پست
در این آزمایشگاه نیز مانند سایر آزمایشگاه‌های این بخش به بررسي، جمع‌آوري و شناسايي موریانه‌های ايران و غنای موزة حشرات هایک میرزایانس و ایجاد بانک‌های اطلاعاتی مربوطه پرداخته می‌شود و با تعامل با بخش‌های دیگری چون بخش تحقیقات حشره‌شناسی کشاورزی و انجام پروژه‌های تحقیقاتی مشترک، به ارائة روش‌های مختلف جهت کنترل موريانه‌هاي تخريب كنندة آثار باستاني، ساختمان‌ها، باغات و فضاهای سبز پرداخته می‌شود.
آزمایشگاه ناجوربالان (سن‌ها)
فعالیت‌ها و توانمندی‌های این آزمایشگاه شامل شناسایی ناجوربالان با استفاده از روش‌های مرفولوژیک و مبتنی بر تکنیک‌های مرفومتریک هندسی و مولکولی، اجرای برنامه‌های مدل‌سازی پراکنش اقلیمی گونه‌های آفت و دشمنان طبیعی با بهره‌گیری از نرم‌افزارهای مربوطه است.
کتابخانه بخش تحقیقات رده‌بندی حشرات
کتابخانه بخش تحقیقات رده‌بندی حشرات شامل کتب و نشریات فارسی و لاتین می‌باشد. این کتابخانه، اولین کتابخانه در موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور است که با بررسي تحليلي و موضوعي منابع اطلاعاتي كتابخانه، کار فهرست‌نويسي و رده‌بندی منابع موجود در کتابخانه را طبق نظام رده‌بندی کتابخانه کنگره (Library of Congress) (L.C.) آغاز کرد. در این کتابخانه بالغ بر 1370 عنوان كتاب لاتين، 500 عنوان كتاب به زبان فارسي، 100 عنوان نشريه به زبان لاتين و تعداد اندکی عنوان نشريه فارسي (شامل نشریات موسسه و انجمن حشره‌شناسی ایران) نگه‌داري مي‌شود. همچنین، بیش از 60 عنوان کتاب فارسی و لاتین توسط شادروانان مهندس فرحبخش و دکتر صفوی، و دروه 50 جلدی لغت‌نامه دهخدا توسط شادروان مهندس پازوکی به کتابخانه بخش تحقیقات رده‌بندی حشرات اهدا شده است. کتاب‌های IIIémoires sur les Lépidoptéres,Tome M (تألیف N. M. Romanoff، چاپ St.-Pétersbourg، سال 1887) و Elementary Text-book of Entomology (تألیف W. F. Kirby، چاپ دوم، سال 1892، ناشر: London: Swan Sonnenschein and Co.) از قدیمی‌ترین کتاب‌های این کتابخانه است. قدیمی‌ترین شماره نشریه نیز، به جلد 1، سال 1832 نشریه Annales de la Société Entomologique de France مربوط می شود که آخرین شماره موجود آن، شماره‌های 2-1، جلد 37 سال 2001 است (سری جدید (Nouvelle Série) این نشریه از سال 1965 دوباره از جلد 1 شروع شده است).